Liderzy odpowiedzialności w klubach PKO BP Ekstraklasy. Najnowszy raport CSR klubów z najwyższej ligi piłkarskiej w Polsce

Kluby PKO BP Ekstraklasy są poddawane coraz większej presji dotyczącej swojej odpowiedzialności. Kibice oczekują od nich transparentności i uzasadnionych decyzji biznesowych, wdrażane są nowe wymogi dotyczące zrównoważonej polityki finansowej, a dodatkowo, w ramach procesu licencyjnego PZPN, obowiązują je nowe kryteria odpowiedzialności.

Jak kluby dają sobie radę z tymi wymogami? Światło na sytuację rzuca raport „Analiza odpowiedzialności klubów PKO BP Ekstraklasy za sezon 2022/2023”.

Powrót do przedpandemicznej rzeczywistości

„W PKO BP Ekstraklasie w sezonie 2022/23 na poziomie średnich ocen klubów widać progres w zaangażowaniu w odpowiedzialność. Za znaczną część poprawy wyników odpowiadają jednak pojedynczy liderzy – kluby, które rozszerzają i w coraz bardziej strategiczny sposób podchodzą do swojej odpowiedzialności” – komentuje wyniki przeprowadzonego badania jego autor dr Paweł Zembura. „Nie ma jednak wątpliwości, że w niektórych przejawach odpowiedzialności kluby potrzebują więcej wsparcia i zewnętrznej presji, by chcieć (i móc) się dostosować.”

Wzięcie pod lupę osiemnastu ekstraklasowych klubów pozwoliło ocenić stan rzeczy na najwyższym szczeblu rozgrywkowym w Polsce i zobaczyć, jak jego przedstawiciele radzą sobie w trzech obszarach: społeczeństwa, środowiska i rządzenia (good governance / ładu korporacyjnego). Średnie oceny ze wszystkich obszarów za zeszły sezon wyniosły 30%; 37% w obszarze społeczności, 18% w obszarze środowiska i 34% w obszarze rządzenia. Średni wynik klubów jest najwyższy w sześcioletniej historii analiz i może sugerować pozytywny impuls po długoletniej stagnacji w myśleniu o odpowiedzialności w klubach PKO BP Ekstraklasy.

Liderzy odpowiedzialności

Liderem analizy wśród klubów PKO BP Ekstraklasy okazał się Widzew Łódź, a na kolejnych miejscach znalazły się Warta Poznań i Legia Warszawa. To właśnie klub z Łodzi angażował się w najszerszy zakres działań i wdrażał procedury wpisujące się w obszar społeczeństwa i rządzenia. W obszarze środowiska niekwestionowanym przodownikiem jest natomiast Warta Poznań.  

Widzew Łódź uporządkował myślenie o swojej odpowiedzialności w klubie koncentrując się na obszarze społecznym. W tym wymiarze współpracuje z wieloma zewnętrznymi partnerami na rzecz ogromnej społeczności skupionej wokół organizacji. Warta Poznań jako pierwsza organizacja sportowa w Polsce opublikowała politykę środowiskową, strategię ESG, przedstawia też już drugi holistyczny dokument strategiczny z jasnymi odniesieniami do odpowiedzialności. Legia Warszawa wyróżnia się działaniami Fundacji Legii, której inicjatywy mogą stanowić wzór dojrzałego spojrzenia na rolę klubu sportowego w swoim otoczeniu i efektywnego wykorzystania jego potencjału.  

Wciąż jednak spełnianie choćby podstawowych wskaźników dotyczących odpowiedzialności, jak upowszechniania aktywności fizycznej i sportu powszechnego, wsparcia kibiców w dotarciu na stadiony w inny sposób niż samochodem osobowym czy publikowanie informacji o zarządzie i radzie nadzorczej, nie jest powszechne. Tutaj właśnie kluczową rolę może odegrać edukacja i właściwe przybliżenie tematyki klubom i organizacjom sportowym. 

Wymogi i perspektywy na odpowiedzialność klubów PKO BP Ekstraklasy w przyszłości 

Wydawałoby się, że o zewnętrzną presję nie ma się co obawiać – przynajmniej na poziomie deklaracji dbają o to organizacje zrzeszające kluby piłkarskie. Poprawa sytuacji w kontekście społecznej odpowiedzialności w klubach wpisuje się w dokumenty przyjęte przez Polski Związek Piłki Nożnej, jak choćby „Strategię zrównoważonego rozwoju piłki nożnej w Polsce na lata 2023-2027”. 

Jest to jasny kierunek rozwoju, który stawia w zdecydowany sposób na bardziej strategiczne podejście i w zdecydowany sposób kładzie nacisk na działania związane z równością, integracją czy ochroną środowiska. Na zachodzące zmiany w podejściu do odpowiedzialności wpływ ma także coraz bardziej zintensyfikowana wymiana wiedzy i doświadczeń polskich klubów z międzynarodowymi organizacjami. Platformę do takich działań stanowią różnego rodzaju warsztaty czy wydarzenia, jak choćby zorganizowana niedawno w Warszawie konferencja European Football for Development Network pod nazwą #MoreThanFootball, w której udział brał także Institute for Sport Governance. Co warte podkreślenia, na podstawie rozmów z przedstawicielami środowiska sportowego można stwierdzić, że chęć do poszerzania wiedzy w tym trudnym temacie i zdobywania umiejętności pozwalających wprowadzać potrzebne zmiany rośnie, co stanowi doskonały punkt wyjścia do dalszych działań. Wyzwaniem jest jednak wdrożenie założeń ambitnych dokumentów, a także edukacja kadr i szerszej społeczności związanej z piłką nożną. 

Więcej informacji o badaniu społecznej odpowiedzialności klubów 

Badanie to ponad 120 szczegółowych, zerojedynkowych pytań dotyczących różnych przejawów odpowiedzialności klubów, które wpisują się w trzy obszary odpowiedzialności: społeczeństwo, środowisko i rządzenie. Odpowiedzi na pytania bazowały na dokumentach i innych materiałach udostępnionych publicznie przez kluby. Pytania dotyczyły działań klubów, procesów, które w nich funkcjonują, strategii i tego, jak są zorganizowane, np.:  

• Czy organizacja podejmuje działania ukierunkowane na promocję sportu powszechnego?  
• Czy organizacja prowadzi programy w obszarze sportu powszechnego?
• Czy organizacja korzysta z odnawialnych źródeł energii (np. panele słoneczne, turbiny wiatrowe)?
• Czy na stronie internetowej organizacji (osiągalne ze strony głównej) opisano strukturę własnościową organizacji i wypisano głównych akcjonariuszy (jeśli jest ich więcej to przynajmniej trzech)? 
• Czy na stronie internetowej organizacji (osiągalne ze strony głównej) są przedstawieni z imienia i nazwiska wszyscy członkowie zarządu klubu? 

W następnej fazie przedstawiciele klubów mieli możliwość zweryfikowania oceny i przesłania dodatkowych materiałów, które sugerowały, że powinna być ona zmieniona. Po sprawdzeniu tych dodatkowych materiałów ponownie przeliczano oceny, gdzie każdy przejaw odpowiedzialności i obszar był traktowany jako równie istotny. Wartości procentowe obrazują odsetek pozytywnych odpowiedzi dotyczących danego przejawu lub obszaru odpowiedzialności. 

Raport przygotowany został we współpracy organizacji: Sportimpakt, Institute for Sport Governance i Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Autorami badania są: dr Paweł Zembura i Jakub Lichwierowicz. 

Kontakt ws. raportu:
dr Paweł Zembura,
e-mail: pz@govsport.eu

Pełny raport dostępny jest pod linkiem, a poniżej prezentujemy tabelę z głównymi wynikami przeprowadzonego badania PKO BP Ekstraklasy.