Sport i zdrowie psychiczne w sytuacjach kryzysowych
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego 2025
10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Tegoroczne hasło – „Zdrowie psychiczne w sytuacjach kryzysowych” – podkreśla, jak istotne jest zapewnienie wsparcia psychicznego osobom dotkniętym przez kryzysy humanitarne, takie jak konflikty zbrojne, katastrofy naturalne, przymusowe migracje czy globalne zagrożenia zdrowia publicznego.
Według danych WHO, nawet 20% osób w sytuacjach kryzysowych doświadcza problemów ze zdrowiem psychicznym, a wiele z nich boryka się z długofalowymi konsekwencjami emocjonalnymi. W takich warunkach pomoc psychologiczna, odbudowa więzi społecznych i wspieranie odporności psychicznej stają się równie ważne, jak dostęp do schronienia, wody czy opieki medycznej.
W ISG wierzymy, że sport może być jednym z najbardziej skutecznych i dostępnych narzędzi wspierania zdrowia psychicznego, odbudowy wspólnot i wzmacniania odporności emocjonalnej.
Sport jako narzędzie odbudowy po kryzysie
Sport to znacznie więcej niż rywalizacja, wynik czy kondycja fizyczna. To przestrzeń współpracy, relacji, emocji i wartości. W momentach kryzysowych, gdy ludzie doświadczają utraty, niepewności czy przymusowego przesiedlenia, sport może stać się formą terapii społecznej – dając poczucie normalności, kontroli i przynależności.
W kryzysie sport staje się językiem zrozumiałym dla wszystkich. Daje przestrzeń, w której można być częścią wspólnoty – niezależnie od pochodzenia, wieku czy przekonań.
Nie przypadkiem coraz więcej organizacji humanitarnych włącza aktywność fizyczną do swoich programów wsparcia psychospołecznego. Od prostych zajęć sportowych w obozach dla uchodźców po rekreacyjne turnieje w społecznościach po klęskach żywiołowych — sport integruje, wzmacnia poczucie wspólnoty i daje ludziom cel.
Co pokazują badania?
Rosnąca liczba badań naukowych potwierdza, że regularna aktywność fizyczna ma silny związek z dobrostanem psychicznym.
- Systematic Reviews Journal (2023) – szeroki przegląd badań potwierdził, że aktywność fizyczna obniża objawy depresji i lęku, poprawia nastrój i zdolność radzenia sobie ze stresem.
- National Institutes of Health (2022) – wskazuje, że sport zespołowy ma szczególny wpływ na samopoczucie psychiczne, ponieważ wzmacnia więzi społeczne i poczucie przynależności.
- European Commission (2024) – w raporcie „Sport and Mental Health” podkreśla, że sport może być narzędziem prewencji problemów psychicznych, szczególnie wśród młodzieży i osób narażonych na stres społeczny lub ekonomiczny.
- Harvard Health (2023) – podaje, że już 15–30 minut umiarkowanej aktywności dziennie może redukować ryzyko depresji o nawet 25%.
Jednocześnie badania zwracają uwagę na potrzebę równowagi – nadmierna presja, wypalenie czy lęk przed porażką mogą negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne sportowców, zwłaszcza wyczynowych. Dlatego kluczowe jest tworzenie bezpiecznego, wspierającego środowiska sportowego, które promuje nie tylko wyniki, ale i dobrostan uczestników.
Sport jako przestrzeń nadziei
W świecie, w którym coraz częściej mierzymy się z niepewnością i kryzysami, sport może być jednym z filarów odbudowy. Daje ludziom poczucie sensu, strukturę, rytm dnia, możliwość bycia częścią czegoś większego – wspólnoty, która wspiera.
Sport nie rozwiąże wszystkich problemów, ale może pomóc odzyskać równowagę, dać siłę do działania i odbudować wiarę w siebie i w innych.
To właśnie dlatego w ISG podkreślamy, że odpowiedzialne zarządzanie w sporcie oznacza również dbałość o zdrowie psychiczne uczestników – od zawodników po wolontariuszy, od liderów po społeczności lokalne.
Co dalej?
Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego to doskonała okazja, by zastanowić się nad miejscem zdrowia psychicznego w polityce sportowej, edukacji i zarządzaniu organizacjami.
Potrzebujemy systemowych rozwiązań:
- włączania tematów dobrostanu psychicznego do programów szkoleniowych trenerów i menedżerów,
- tworzenia polityk równości i przeciwdziałania wypaleniu,
- zapewnienia wsparcia psychologicznego sportowcom i społecznościom zaangażowanym w projekty sportowe.
Źródła:
- WHO: World Mental Health Day 2025 – Mental health in times of crisis
- Systematic Reviews Journal (2023): Effects of sport participation on mental health outcomes
- NIH (2022): Physical activity and anxiety and depression: Evidence and mechanisms
- European Commission (2024): Sport and Mental Health Policy Review
- Harvard Health Publishing (2023): Exercise and depression – the connection is strong
Wspierajmy profesjonalizm, odpowiedzialność i współpracę w zarządzaniu sportem — również w jego społecznym i emocjonalnym wymiarze. Bo sport to nie tylko wynik. To siła, która może uzdrawiać.
